Bữa cơm ngày Tết tại Việt Nam luôn được chuẩn bị kỹ lưỡng, phong cách hơn so với những ngày thông thường, mang đến sự trang trọng và lễ nghi. Bữa ăn không chỉ là cơ hội để tri ân ông bà, tổ tiên và mong muốn cho một năm mới tràn đầy ấm áp và hạnh phúc. Hãy cùng khám phá những đặc trưng độc đáo của bữa cơm ngày Tết tại ba miền Bắc, Trung và Nam để hiểu rõ hơn về nét văn hóa ẩm thực đặc sắc của đất nước Việt Nam!
1. Mâm cỗ người Bắc đầy đủ sắc màu
Mâm cỗ Tết ở miền Bắc không chỉ là bữa ăn truyền thống mà còn là biểu tượng của sự phong phú, tài lộc, và may mắn. Người dân miền Bắc tin rằng việc sắp xếp mâm cỗ với nhiều sắc màu và món ăn đa dạng sẽ mang lại may mắn và tài lộc cho gia đình trong năm mới.
Mâm cỗ Tết miền Bắc thường được chuẩn bị kỹ lưỡng với đủ 4 bát và 4 đĩa, tượng trưng cho tứ trụ, bốn mùa và bốn phương. Những món ăn trên mâm thường đa dạng, phản ánh sự phong phú của vùng đất này. Có thể kể đến những món như Măng lưỡi lợn hầm chân giò, chim hầm, canh bóng bì nấm thả, miến nấu lòng gà. Nếu mâm cỗ lớn, số lượng bát và đĩa có thể lên đến 6 hoặc 8, tượng trưng cho sự phát lộc và phát tài.
Dưới đây là một số món ăn không thể thiếu trong mâm cơm Tết miền Bắc:
Gà luộc: Gà luộc trắng mịn thường được đặt ở vị trí trung tâm, tượng trưng cho sự thuần khiết và may mắn.
Canh măng: Canh măng thơm ngon, màu sắc đẹp là món ăn truyền thống thường xuất hiện trên bàn cỗ, mang lại sự tươi mới và giàu sức sống.
Rau xào thập cẩm: Một sự kết hợp hoàn hảo giữa nhiều loại rau xanh, tượng trưng cho sự hòa mình, đồng lòng trong gia đình.
Giò lụa: Món giò lụa trắng trơn thường được cắt thành từng lớp mảnh, tạo nên hình ảnh hài lòng và tròn đầy.
Nem rán: Nem rán giòn thơm là món ăn ngon và phổ biến trong mâm cỗ Tết, biểu tượng cho sự giàu có và phồn thịnh.
Xôi gấc: Xôi gấc đỏ rực đặt ở giữa mâm, biểu tượng cho sự may mắn và tài lộc.
Bánh chưng: Bánh chưng, biểu tượng cho sự may mắn, được đặt ở vị trí quan trọng trên bàn cỗ.
Hành muối: Hành muối là món ăn kèm không thể thiếu, tạo nên hương vị độc đáo cho các món khác trên bàn.
2. Mâm cỗ miền Trung đơn giản, chân thành
Mâm cỗ Tết ở miền Trung, mặc dù thường mang đậm tinh thần tiết kiệm và sẻ chia, nhưng vẫn tỏa sáng bởi sự tinh tế và đẹp mắt trong cách bài trí và chuẩn bị. Ngoại trừ thành phố Huế, nơi được ảnh hưởng mạnh mẽ bởi ẩm thực cung đình, và một số tỉnh bắc miền Trung với tác động nhất định từ văn hóa miền Bắc, mâm cỗ Tết ở đây vẫn giữ nguyên nét độc đáo và đặc trưng của vùng miền.
Dù là miền Trung, nhưng mâm cỗ Tết ở đây không kém phần cầu kỳ và tinh tế, không thua kém bất kỳ địa phương nào. Việc bài trí mâm cỗ không chỉ là biểu tượng của sự chuẩn bị cẩn thận mà còn là sự tôn trọng đối với bữa ăn truyền thống.
Mặc dù thường được bày biện trong các chén hoặc đĩa vừa phải, nhưng mâm cỗ Tết miền Trung không ngừng đa dạng hóa về cách phục vụ, từ cách trình bày mỗi món đến cách ăn.
Dưới đây là những món ăn phổ biến thường xuất hiện trong mâm cơm Tết của miền Trung:
Bánh tét: Một biểu tượng không thể thiếu, bánh tét với lớp vỏ xanh mượt và nhân ngon, thường được đặt ở vị trí trung tâm của mâm.
Thịt heo ngâm mắm: Một món ăn đặc trưng, thịt heo ngâm mắm mang đến hương vị đặc trưng của miền Trung, thường được cắt thành từng lớp mảnh và sắp xếp đẹp mắt.
Bò kho mật mía: Món bò kho ngon miệng, thường được nấu chín mềm, hấp thụ đầy đủ hương vị từ các nguyên liệu.
Giò bò: Một món thịt hấp dẫn, giò bò thường được cắt thành từng lớp mỏng, tạo nên hình ảnh hấp dẫn và đa dạng.
Nem chua: Nem chua với hương vị chua ngọt đặc trưng là món ăn truyền thống không thể thiếu trong mâm cỗ Tết.
Dưa món: Dưa món tạo nên sự tươi mới và giải ngán cho bữa ăn nặng nề, thường được sắp xếp một cách sáng tạo.
Bánh tổ: Một loại bánh ngon và độc đáo, thường có hình dáng đẹp mắt và ý nghĩa truyền thống.
3. Mâm cỗ miền Nam phóng khoáng, giản dị
Người dân miền Nam được biết đến với tính cách giản dị, chân phương, do đó, mâm cỗ Tết ở đây thường mang đến một không khí ấm cúng và thân thuộc, tạo nên không gian đậm chất gia đình.
Mặc dù được xem là giản dị, nhưng mâm cỗ Tết miền Nam không hề làm mất đi vẻ trang nhã và tinh tế. Sự đơn giản ở đây không phải là xuề xòa, mà ngược lại, được chuẩn bị một cách tinh tế và trau chuốt. Bàn ăn Tết miền Nam đầy ắp các món ăn thường ngày, nhưng được chế biến và trang trí với sự cầu kỳ và tinh tế, tạo nên một bức tranh ẩm thực tuyệt vời.
Miền Nam nổi tiếng với sự đa dạng của sản vật và ẩm thực phong phú. Bởi vậy, mâm cỗ Tết ở đây thường có sự đa dạng cao về nguyên liệu và món ăn. Sự phóng khoáng trong ẩm thực miền Nam không chỉ thể hiện trong việc chọn lựa nguyên liệu mà còn trong cách bài trí mâm cỗ. Không có những quy tắc cứng nhắc, không gò bó về nghi thức, và người miền Nam cũng không đặt nặng vấn đề cách ăn uống. Bữa cơm Tết chỉ cần đủ đầy, chứ không đòi hỏi những yếu tố quá phức tạp.
Dưới đây là một số món ăn đặc trưng thường xuất hiện trong mâm cỗ Tết của người miền Nam:
Bánh tét: Một biểu tượng không thể thiếu, bánh tét miền Nam thường mang hình dáng đặc trưng và hương vị ngon miệng.
Canh khổ qua: Một món canh nhẹ nhàng, thanh mát, thường được chọn để làm dấu ấn cho bữa cỗ Tết miền Nam.
Củ kiệu tôm khô: Một sự kết hợp độc đáo giữa củ kiệu và tôm khô, tạo nên một món ăn đặc trưng và hấp dẫn.
Gỏi gà xé phay: Một món gỏi tươi ngon, với gà xé nhuyễn và các nguyên liệu tươi ngon khác, thường trở thành điểm nhấn trên bàn ăn Tết.
Thịt kho trứng: Một món thịt kho ngon miệng, thường được nấu chín mềm và thấm đẫm gia vị.
Chả giò: Một món ăn chiên giòn thơm ngon, thường xuất hiện để tạo nên sự đa dạng trong hương vị.
Gỏi cuốn: Một món ăn nhẹ, tươi ngon và hấp dẫn, thường được ưa chuộng trong mâm cỗ Tết của người miền Nam.
Trong dịp Tết Nguyên đán, mâm cỗ là một phần không thể thiếu trong không gian sum họp, đoàn viên của mỗi gia đình. Mâm cỗ Tết không chỉ là sự thể hiện lòng hiếu thảo, thành kính của con cháu đối với tổ tiên, ông bà, mà còn là lời chúc cho một năm mới an khang, thịnh vượng.
Để mâm cỗ Tết thêm phần ngon miệng và hấp dẫn, bạn có thể sử dụng nước mắm sá sùng Vân Đồn Vanbest. Nước mắm sá sùng Vân Đồn Vanbest được làm từ cá cơm, cá thu và sá sùng, có hương vị thơm ngon, đậm đà, đặc biệt là vị ngọt thanh của sá sùng. Nước mắm sá sùng Vân Đồn Vanbest rất phù hợp để chấm gà luộc, giò lụa, giò xào, canh chua, lẩu mắm,...
Nước mắm sá sùng Vân Đồn Vanbest là một loại gia vị truyền thống của Việt Nam, được sử dụng phổ biến trong mâm cỗ Tết. Đây là món quà ý nghĩa, mang đậm hương vị Việt Nam, để dành tặng cho người thân và bạn bè trong dịp Tết đến xuân về.